نیماد – اسرائیل روز سه‌شنبه با حمله هوایی به دوحه، پایتخت قطر، تلاش کرد رهبران سیاسی حماس را هدف قرار دهد؛ اقدامی بی‌سابقه که با محکومیت گسترده جهانی روبه‌رو شد و نگرانی‌ها درباره فروپاشی مذاکرات آتش‌بس در غزه را افزایش داد. سفیر اسرائیل در آمریکا، یحیی لایتر، در گفت‌وگو با شبکه فاکس‌نیوز تأکید کرد: «اگر این بار موفق نشده‌ایم، دفعه بعد حتماً موفق خواهیم شد.»
حماس اعلام کرد پنج نفر از اعضای این گروه، از جمله پسر خلیل‌الحیه، مذاکره‌کننده ارشد حماس، در این حمله کشته شدند، اما رهبران اصلی جان سالم به در بردند. این نخستین بار است که خاک قطر هدف مستقیم حملات اسرائیل قرار می‌گیرد. حساسیت این عملیات به دلیل نقش کلیدی دوحه در میانجیگری آتش‌بس میان حماس و اسرائیل، به‌طور ویژه مورد توجه قرار گرفته است.
پیامدها و واکنش‌های منطقه‌ای
حمله اسرائیل به دوحه موجی از دیپلماسی منطقه‌ای را به‌دنبال داشت. محمد بن زاید، رئیس امارات، بلافاصله وارد قطر شد و قرار است ولیعهد اردن و ولیعهد عربستان نیز در روزهای آینده به دوحه سفر کنند. مقامات منطقه‌ای این دیدارها را «نمایش همبستگی با قطر» خوانده‌اند. قطر این حمله را «تجاوز آشکار» توصیف کرده و اعلام کرده حق پاسخ را برای خود محفوظ می‌داند. عربستان، امارات، مصر، اردن، ترکیه و ایران نیز عملیات را محکوم کردند.
هم‌زمان اسرائیل حملات تازه‌ای به صنعا، پایتخت یمن، انجام داد. به گفته شاهدان، وزارت دفاع حوثی‌ها و چند پایگاه نظامی هدف قرار گرفتند. اسرائیل در بیانیه‌ای مسئولیت این حمله را پذیرفت. پیش‌تر در اواخر اوت، نخست‌وزیر حوثی‌ها در حمله اسرائیل کشته شده بود. حوثی‌ها از آغاز جنگ غزه با حمله به کشتی‌ها در دریای سرخ اعلام «همبستگی با فلسطینیان» کرده بودند.
محکومیت جهانی
دبیرکل سازمان ملل، آنتونیو گوترش، حمله به قطر را «نقض آشکار حاکمیت و قوانین بین‌الملل» دانست. اتحادیه عرب و شورای همکاری خلیج فارس نیز بیانیه‌های مشابهی صادر کردند. روسیه این حمله را «نقض فاحش منشور سازمان ملل» و چین آن را تهدیدی برای ثبات منطقه توصیف کردند.
در اروپا، اتحادیه اروپا اعلام کرد پیشنهاد تعلیق برخی توافقات اقتصادی و تحریم وزرای افراطی اسرائیل را بررسی می‌کند. آلمان، نزدیک‌ترین متحد اسرائیل در اروپا، نیز از آمادگی برای مشارکت در این گفت‌وگوها خبر داد. امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، این اقدام را «غیرقابل قبول» خواند و کیر استارمر، نخست‌وزیر بریتانیا، آن را نقض حاکمیت قطر دانست.
موضع ایالات متحده
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، به‌شدت از این حمله انتقاد کرد و آن را اقدامی غیرمشروع دانست. او گفت از قبل در جریان قرار نگرفته و تأکید کرد واشنگتن پیشاپیش به‌طور مؤثر به دوحه هشدار نداده است. کاخ سفید نیز اعلام کرد اطلاع‌رسانی به قطر بسیار دیر انجام شده و آمریکا هماهنگی‌ای در این عملیات نداشته است.
غزه در آستانه بحران بیشتر
ارتش اسرائیل به ساکنان شهر غزه دستور داده این منطقه را ترک کنند. هزاران خانواده با خودروها، گاری‌ها و وسایل ابتدایی از شهر خارج می‌شوند. منابع پزشکی می‌گویند تنها در روز چهارشنبه دست‌کم ۳۰ نفر در سراسر غزه کشته شده‌اند.
یک زن ۶۵ ساله ساکن غزه گفت: «آیا این حمله به قطر یعنی دیگر هیچ امیدی به آتش‌بس نیست؟ من می‌ترسم اسرائیل سرعت اشغال غزه را بیشتر کند.»
چشم‌انداز مذاکرات آتش‌بس
مایک هاکبی، سفیر آمریکا در اسرائیل، در پاسخ به این‌که حمله دوحه چه اثری بر گفت‌وگوهای آتش‌بس خواهد داشت، گفت: «پاسخ صادقانه این است که نمی‌دانیم. حماس تاکنون همه پیشنهادها را رد کرده است.»
حماس همچنان خواستار آزادی همه گروگان‌ها در صورت پایان جنگ و خروج نیروهای اسرائیلی از غزه است. در مقابل، بنیامین نتانیاهو بر «توافق جامع» شامل آزادی همه گروگان‌ها و تسلیم کامل حماس تأکید دارد.
بر اساس آمار رسمی، حمله هفتم اکتبر ۲۰۲۳ حماس باعث کشته شدن ۱۲۰۰ نفر و گروگان‌گیری ۲۵۱ نفر در اسرائیل شد. از آن زمان تاکنون بیش از ۶۴ هزار نفر در غزه کشته شده‌اند و این باریکه تقریباً به ویرانه‌ای کامل بدل شده است.
