چند سالی است بازار تبریز در صدر اخبار تخریب میراث فرهنگی قرار گرفته است. از آتش سوزی سه سال قبل گرفته تا مرمتهای غیراصولی، اخباری است که همواره به گوش میرسد.
این بازار که در سال ۱۳۸۹ ثبت جهانی یونسکو شده مانند دیگر آثار ثبت شده ایران در یونسکو بهجای ایجاد تعهد در مسئولان برای حفظ آگاهانهتر، ابزاری برای پروپاگاندای دولتها شده تا آمار آثار ثبتی در دوره مسؤولیتشان را بالاتر نشان دهند.
بازار تبریز که در سفرنامههای ناصرخسرو و یاقوت حموی، ابن بطوطه، مارکوپولو و ژان شاردن نیز توصیف شده، حالا در دست سودجویان و زمینخواران است تا به حریمش تعرض شود.
ثبت هر اثر میراث فرهنگی در یونسکو ضابطهمند است. آثار ثبت جهانی باید دارای حریمی باشند تا دست اندازی به آن امکان ناپذیر باشد اما در مورد بازار تبریز این ضوابط زیر پا گذاشته شده است.
حریم بازار تبریز مدتهاست زیر ساختوسازهای سودجویان، بیضابطه نقض میشود. ساختمانهای مرتفع در اطراف بازار قد کشیده و هویت تاریخی آن را تحتالشعاع قرار دادهاند.
مشکل فقط حریمش نیست. بسیاری از کاسبان بازار تبریز گمان میکنند از عمر این بازار چند صباحی بیشتر نمانده است زیرا یکی از مشکلات مهم این بازار، خطر آتشسوزی است. سیستم برقکشی و ساماندهی گرمایش آن سالهاست به حال خود رها شده است.
بخاریهای نفتی و برقی، دشمن خاموش این بازار است، دشمنی که هر لحظه امکان گر گرفتنش وجود دارد. همانطور که هر سال گوشهای از آن آتش میگیرد. وزارت میراث اما ترجیح میدهد در زمانهایی وارد گود شود که بتواند از تبلیغاتش بهرهمند شود.
با توجه به این مشکلات، کارشناسان میراث فرهنگی بیم آن را دارند که این اثر فرهنگی بهزودی از فهرست یونسکو خارج شده، در فهرست «در خطر» قرار بگیرد.
این بازار که میتوانست در جذب گردشگری برای کشور موثر باشد ناآگاهانه و سودجویانه در خطر است و وزارت میراث فرهنگی صرفا به برگزاری چند تور با برد خبری بسنده کرده و این فرصت بینظیر را به تهدیدی جدی برای این اثر تبدیل کرده است. گویا میراث جهانی بودن آثار میراث فرهنگی کشور در یونسکو هیچ تعهدی برای مسئولان اینجا نکرده و به جای تعهد بیشتر نسبت به حفاظت از آنها، به اقدامات نمایشی و تبلیغاتی روی می آوردند.
اگر امروز این میراث جهانی در معرض خطر است، مقصر اصلی نه کسبه و نه مردم تبریز، که مدیرانیاند که مأموریت حفاظت را فراموش کردهاند.