رادیو عمومی ملی آمریکا به دنبال اجرای مکانیسم ماشه، نوشت سازمان ملل تحریمها علیه ایران را که «گرسنهتر، فقیرتر و خشمگینتر» از گذشته است، از سرگرفت. خبرگزاری رویترز بازگشت تحریمها را «بحرانی وجودی» برای روحانیت حاکم بر ایران دانست و الجزیره هم از ترس رو به افزایش ایرانیها بر سر وقوع جنگ گفت.
با اقدام سه کشور اروپایی عضو برجام، بریتانیا، فرانسه و آلمان که ایران را متهم به نقض توافق هستهای سال ۲۰۱۵ کردهاند، مکانیسم ماشه به اجرا درآمد و تحریمهای بینالمللی علیه ایران پس از ۱۰ سال از سرگرفته شد. این رخداد جزو تیترهای اصلی رسانههای بینالمللی در روز یکشنبه ۶ مهر ماه است که هر یک از زاویهای به موضوع پرداخته و با مسئله مواجهه خاص خود را داشتهاند.
شبکه خبری سیانان در گزارشی صرفا به توضیح مکانیسم ماشه، شرایط سایتهای هستهای ایران پس از تهاجم نظامی اسرائیل و ایالات متحده به ایران در اواخر خرداد و هشدارهای مقامات ایران درباره بازگشت تحریمها پرداخت. اما گزارش رادیو عمومی ملی آمریکا، انپیآر، به تاثیرات انسانی این رخداد توجه نشان داده و از شرایط اقتصادی و اجتماعی ایران گفته است.
ایرانیان «گرسنهتر و فقیرتر» از دیروز
انپیآر مینویسد سازمان ملل از بامداد یکشنبه تحریمها علیه ایران به دلیل برنامه هستهایش را از سر گرفت، امری که فشار بیشتری را به جمهوری اسلامی وارد میکند در عین حال که مردم ایران هم نگرانتر از همیشه هستند که چگونه با افزایش قیمت مواد غذایی بتوانند دوام بیاورند و اساسا چگونه آیندهای خواهند داشت.
این گزارش میگوید: «ارزش ریال ایران به نازلترین سطح رسیده که این امر باعث افزایش قیمت اقلام غذایی میشود و زندگی روزانه را سختتر میکند. هر آنچه بر سر سفره ایرانیان میآید، از جمله گوشت و برنج گرانتر میشوند.»
گزارش انپیآر با آمار و رقم همراه است از جمله نرخ تورم سالانه در ماه خرداد که دولت ایران آن را ۳۴.۵ درصد اعلام کرد و مرکز آمار کشور هم گزارش داد که هزینه اقلام غذایی ضروری در همین مدت بیش از ۵۰ درصد افزایش یافته است.
انپیآر مینویسد که اما حتی این آمار هم دقیقا همان واقعیتی نیست که مردم در مغازهها با آن مواجهند؛ «قیمت لوبیا چیتی در یک سال سه برابر و قیمت کره تقریبا دو برابر شده است. قیمت برنج به طور متوسط بیش از ۸۰ درصد افزایش یافته و برای انواع مرغوب به ۱۰۰ درصد رسیده است. قیمت مرغ کامل هم ۲۶ درصد افزایش یافته، در حالی که قیمت ماالشعیر و گوشت بره ۹ درصد رشد کرده است.»
انپیآر همچنین به نگرانی ایرانیها از وقوع دوباره جنگ میان ایران و اسرائیل و احتمالا ایالات متحده اشاره میکند و به جز این از ترس دیگری حرف میزند که به ویژه در میان فعالان سیاسی و حقوق بشر وجود دارد و آن ترس از «سرکوب بیشتر» است.
«بازار ملتهبتر، مردم نگرانتر»
گزارش شبکه خبری الجزیره هم به واقعیات ملموس جامعه ایران میپردازد که تا همین الان نیز زیر فشار تحریمهای ایالات متحده توان تابآوریش کمتر شده است و حال با تحریمهای سازمان ملل مواجه است که تمام کشورهای عضو این نهاد ملزم به اجرای آن هستند.
این گزارش بازار ایران را رصد کرده که روز یکشنبه دچار التهاب شد. به نوشته الجزیره، هر دلار آمریکا در بازار آزاد ارز تهران طی دومین روز کاری هفته حدود ۱.۳ میلیون ریال معامله شد که این پایینترین ارزش ریال در تاریخ است؛ در واقع ارزش ریال به نسبت چند هفته قبل که قدرتهای اروپایی یک ماه روند بازگشت تحریمها را آغاز کردند، بیش از یک میلیون ریال کاهش یافته است.
الجزیره هم مانند انپیآر به نگرانی ایرانیها از وقوع جنگ اشاره میکند و مینویسد برخی از آنها نگرانند که اسرائیل از تحریمها به عنوان بهانهای برای حمله مجدد استفاده کند، همانطور که از قطعنامه ماه ژوئن آژانس بینالمللی انرژی هستهای چنین استفادهای کرد.
«بحران وجودی برای حاکمان ایران»
خبرگزاری رویترز اما با تیتر متفاوتتری به مکانیسم ماشه و تاثیر آن پرداخته و نوشته که «روحانیون حاکم بر ایران با بحران وجودی مواجه هستند».
این گزارش میگوید که حاکمان روحانی ایران با یکی از سختترین بحرانهای خود از زمان انقلاب اسلامی ۱۹۷۹ دست و پنجه نرم میکنند؛ آنها از یک سو با نارضایتی فزاینده در داخل کشور مواجهند و از سوی دیگر با اثرات بنبست مذاکرات هستهای که ایران را منزویتر و دچار تفرقه کرده است.
گزارش رویترز با نقل قولهایی از چهار مقام ایرانی بدون اشاره به نام آنها همراه است که پیشبینی کردهاند «بدون پیشرفت در مذاکرات با غرب، انزوای اقتصادی ایران تشدید خواهد شد و همین امر نیز خشم عمومی را برمیانگیزد».
این چهار مقام ایرانی آن سوی دیگر ماجرا را هم دیدهاند و گفتهاند که پذیرش خواستههای غرب نیز «خطر شکاف در نخبگان حاکم و به حاشیه راندن باورهای انقلابی در جمهوری اسلامی» را به همراه دارد. به گفته آنها، مجموع این شرایط باعث شده که «موجودیت جمهوری اسلامی در خطر بیفتد» چرا که «مردم ایران نمیتوانند فشار اقتصادی بیشتر یا جنگ دیگری را تحمل کنند».