سووشون نخستین رمان سیمین دانشور، پس از بیش از نیم قرن از انتشارش، این بار در قالب سریال به کارگردانی نرگس آبیار بر پردهٔ نمایش خانگی آمده است. بهنوش طباطبایی در نقش زری با لحنی شاعرانه و دلنشین، همراه با ترکیبی از روایت رئالیستی و بهره‌مندی از انیمه، استعمارستیزی طبقه متوسط ایران در سال‌های پرآشوب ۱۳۲۰ تا ۱۳۳۰ را بازآفرینی می‌کند.
داستان از زندگی زن و مردی روشنفکر و عاشق آغاز می‌شود؛ زوجی که در میانهٔ قحطی و اشغال ایران به دست نیروهای متفقین، برخلاف اکثریت مردم که سر تسلیم در برابر اشغالگران فرود می‌آورند، مقاومت می‌کنند و تا پای جان بر سر حفظ هویت ملی می‌ایستند. انتشار این رمان در سال ۱۳۴۸، آن را به یکی از پرمخاطب‌ترین آثار ادبیات معاصر بدل کرد؛ اثری که نه‌تنها در ایران، بلکه در ترجمه‌های انگلیسی، فرانسوی، ایتالیایی، ژاپنی و چینی نیز خوانندگان فراوان یافت.
آبیار در اقتباس خود بیشترین تلاش را داشته تا به متن وفادار بماند؛ به‌گونه‌ای که حتی شیوهٔ روایت نیز همچون رمان، از زبان دانای کل و گاه از دریچهٔ واگویه‌های ذهنی زری است. استفاده از واژگان و اصطلاحات شیرازی و نیز گویش شیرازی بازیگران، از جمله خود زری، نشانه‌ای دیگر از این وفاداری است. لحن نمادگرایانهٔ زری در سریال نیز در راستای همین انتخاب قرار می‌گیرد.
نرگس آبیار پیش‌تر با فیلم‌هایی چون شیار ۱۴۳، نفس، شبی که ماه کامل شد و ابلق در جشنواره‌های داخلی و خارجی تحسین شد. سووشون نخستین تجربهٔ او در عرصهٔ سریال‌سازی نیست؛ چرا که اقتباس بامداد خمار نیز در دست ساخت دارد. هر دو سریال برگرفته از محبوب‌ترین رمان‌های معاصر فارسی‌اند.
سنت اقتباس از رمان در سینمای ایران پیشینه‌ای درخشان دارد؛ از تنگسیر و گاو گرفته تا داش آکل، ناخدا خورشید، شازده احتجاب، قصه‌های مجید، مهمان مامان و دایی جان ناپلئون. اکنون سووشون نیز در همین مسیر قرار گرفته است.
بازیگران مشهوری در این سریال حضور دارند: میلاد کی‌مرام در نقش یوسف، سام درخشانی، هوتن شکیبا، آزاده صمدی، ترلان پروانه، مجید صالحی و مریم سعادت در کنار بهنوش طباطبایی ایفای نقش کرده‌اند.
ساخت سریال از سال ۱۳۹۹ آغاز شد و در خرداد ۱۴۰۴ قسمت نخست آن از نماوا پخش شد. هرچند به‌سرعت توقیف شد، اما در سوم مرداد رفع توقیف و قسمت دوم منتشر شد. سووشون یکی از پرهزینه‌ترین تولیدات تاریخ سریال‌سازی ایران است؛ در حالی که میانگین هزینهٔ ساخت هر قسمت سریال‌های ایرانی حدود سه میلیارد تومان است، برای هر قسمت از این سریال هشت میلیارد تومان هزینه شده است.
طراحی صحنه و لباس اثر به‌گونه‌ای است که تماشاگر را به حال‌وهوای شیراز دههٔ سی می‌برد. عمارت‌های بزرگ و فرش‌های دستباف ایرانی، و سکانس‌هایی مانند بازی زری و دوقلوهایش میان بهارنارنج‌ها، از زیباترین بخش‌های بصری سریال‌اند. همچنین تیتراژ هر قسمت با انیمیشن متفاوتی همراه است که با روایت زری به گویش شیرازی رنگ و بوی بومی می‌گیرد؛ روایت‌هایی که ریشه در داستان‌های کهن ایرانی دارند.
با این همه، ریتم کند روایت، همان‌گونه که برخی منتقدان اشاره کرده‌اند، ممکن است برای «سریال‌بازها» خسته‌کننده باشد. سووشون بیش از آنکه حادثه‌محور باشد، تلاش دارد فضایی شاعرانه و وفادار به متن ادبی خلق کند؛ فضایی که بیش از مخاطب عام تلویزیون، برای اهل ادبیات جذاب خواهد بود. شاید تجربهٔ نویسندگی کارگردان نیز در این انتخاب بی‌تأثیر نبوده باشد.
در نهایت، سووشون بیش از هر چیز ادای دینی است به رمانی ماندگار. اثری تصویری که اگرچه همهٔ تماشاگران را راضی نمی‌کند، اما برای دوستداران ادبیات فارسی تجربه‌ای ارزشمند و تماشایی است.
