طالبان در ادامه وضع محدودیت‌ها بر زنان و حذف آنان از جامعه، کتاب‌هایی را که توسط زنان نوشته شده‌اند، از نصاب درسی دانشگاههای افغانستان حذف کرده و علاوه بر آن آموزش واحدهای درسی شامل موضوعات «حقوق بشر، تساوی جنسیتی، نقش زنان در ارتباطات، جامعه شناسی زنان و جندر و توسعه» را ممنوع قرار داده‌اند.
وزارت تحصیلات عالی طالبان در دستورالعمل جدیدی که توسط بی بی‌سی در ماه سنبله/ شهریور نشر شد در حدود ۱۸ مضمون درسی در دانشگاههای دولتی و خصوصی و تدریس شماری از کتاب‌های نویسندگان ایرانی و چاپ ایران را ممنوع کرده است.
یلدا بکتاش، جامعه‌شناس با تاکید بر اینکه حذف و ممنوعیت درس‌های مضامین حقوق بشر و مطالعات زنان یک سیاست در چارچوب مهندسی اجتماعی برای تثبیت نظام مردسالار و بازگرداندن جامعه به الگوهای اقتدارگرانه سنتی است، به نیماد گفت: «در کوتاه مدت، حذف مضامین حقوق بشر و مطالعات زنان آموزش عالی را در افغانستان از محتوای انتقادی و مدرن خالی می‌کند و دانشگاههای این کشور را به نهادهایی صرفاً حافظ وضع موجود بدل می‌سازد. اما در بلند مدت، آنچه از بین می‌‌رود حافظه جمعی و روایت زنانه در بستر دانش و فرهنگ است. این یعنی حذف آگاهانه نیمی از جامعه از فرآیند شکل دهی به معنا، تاریخ و آینده افغانستان. در نتیجه، نه تنها زنان افغانستان بلکه کل جامعه با نوعی فقر فرهنگی و تهی شدگی از ارزش‌های انسانی مواجه خواهد شد.»
بی‌بی سی گزارش داده است که در حدود ۱۴۰ کتاب که نویسندگان آنان زنان هستند، از جمله کتاب «ایمنی در لابراتوار» در فهرست ۶۸۰ کتابی است که طالبان محتوای آنان را «نگران‌کننده» خوانده‌اند.
مجیب مهرداد، نویسنده و روزنامه‌نگار با بررسی وضعیت نهاد‌های آموزشی در افغانستان تحت حاکمیت طالبان می‌گوید وقتی تقریباً ۷۰۰ جلد کتاب که بخش بزرگی از منابع درسی در دانشگاه‌ها است، ممنوع قرار داده میشود، پیامدهای فاجعه‌باری برای افغانستان خواهد داشت.
یلدا بکتاش: کوتاه مدت، حذف مضامین حقوق بشر و مطالعات زنان آموزش عالی را در افغانستان از محتوای انتقادی و مدرن خالی می‌کند و دانشگاههای این کشور را به نهادهایی صرفاً حافظ وضع موجود بدل می‌سازد. اما در بلند مدت، آنچه از بین می‌‌رود حافظه جمعی و روایت زنانه در بستر دانش و فرهنگ است.
مهرداد همچنان با مورد سوال قرار دادن صلاحیت و شایستگی افرادی که در حکومت طالبان دست به سانسور و حذف مضامین درسی زده‌اند، افزود: «حذف مضامین سیاسی و علوم انسانی از نصاب درسی، نابودی نظام آموزشی است.»
در همین راستا، رواداری، نهاد ناظر بر وضعیت حقوق بشر در افغانستان با نشر گزارشی در قوس/آبان سال گذشته بیان کرده بود که طالبان در مدت حاکمیت خود نصاب آموزشی مکاتب و دانشگاه‌ها را مطابق ایدیولوژی و باورهای سخت‌گیرانۀ شان از اسلام آماده کرده‌اند.
در گزارش رواداری به حذف مضامین حقوق بشر، صلح و دموکراسی و همچنان به کاهش مضمون/درس فارسی دری در بیشتر واحدهای درسی اشاره شده است.
بکتاش با اشاره به وضعیت رو به افول آموزش پس از حاکمیت دوباره طالبان و سرکوب فضای نقد و پرسشگری در حوزه‌های اجتماعی و جنسیتی می‌گوید: «وقتی موضوعاتی مانند حقوق زنان یا آثار نویسندگان زن کنار گذاشته می‌شوند، دانشگاه عملاً از وظیفه اصلی خود فاصله می‌گیرد و به ابزاری برای تثبیت ایدئولوژی جریان حاکم بدل میشود. در نتیجه، کیفیت تحقیقات علمی سقوط می‌کند، چرا که بخش بزرگی از پرسش‌های بنیادین جامعه – به ویژه پرسش‌های مرتبط با نابرابری، عدالت و تجربه زیسته زنان – دیگر مجال مطرح شدن نمی یابند.»
طالبان پس از اگست سال ۲۰۲۱ تاکنون، فرمان‌های زیادی برای وضع محدودیت بر زنان از قبیل، منع ادامه تحصیل بالاتر از صنف ششم و اجازه کار صادر کرده است اما اکنون حتی کتاب‌های نوشته شده توسط زنان و همچنان مضامین مرتبط به آنان از قبیل «جندر و توسعه، جامعه شناسی زنان و نقش زنان در ارتباطات» در فهرست حذف قرار گرفته است.
مجیب مهرداد، نویسنده و روزنامه‌نگار با مقایسه وضعیت آموزش در حکومت پیشین و اکنون افغانستان، به نیماد گفت: «با حذف این کتاب‌ها که شمار زیادی از آنان منابع آموزشی استادان هستند، افغانستان به قرون وسطا فرستاده میشود.»
خانم بکتاش با تاکید بر اینکه آنچه طالبان انجام می‌دهند، بخشی از پروژهٔ منسجم برای تحکیم آپارتاید جنسیتی است، به نیماد گفت: «این تنها حذف افراد و کتاب‌ها نیست،بلکه حذف تجربه ها، احساسات، و نگاه‌‌هایی است که می‌توانستند جامعه را پویاتر کنند. طالبان با این کار، یک روایت تک صدایی، مردانه و ایدئولوژیک را بر کل کشور تحمیل می‌کنند. به نظر من، این نوعی خشونت نمادین است که در آن، گذشته و حال زنان افغانستان عمداً نادیده گرفته میشود تا آینده‌ای بدون آن‌ها ساخته شود. آپارتایدی که نه فقط امروز، بلکه دهه‌‌ها آینده افغانستان را از امکان عدالت اجتماعی و توسعه پایدار محروم خواهد ساخت.»
مسوولان حکومت طالبان محتوای این مضامین و کتاب‌ها را «مخالف شریعت و سیاست‌های نظام» عنوان کرده‌اند.
مهرداد با مقایسه وضعیت آموزش در حکومت پیشین و اکنون افغانستان، به نیماد گفت: «با حذف این کتاب‌ها که شمار زیادی از آنان منابع آموزشی استادان هستند، افغانستان به قرون وسطا فرستاده میشود.»
او وضعیت أفغانستان تحت حاکمیت طالبان را طنز تلخ و سیاهی توصیف و تاکید کرد که نباید نسخه‌های تندروانه اسلام بر مردم افغانستان تحمیل شود.
رواداری در گزارش خود اشاره کرده بود که طالبان مضامین جدیدی مانند «امارت‌شناسی، تجوید قرآن کریم، ادیان و مذاهب، نظام اقتصادی اسلام، نظام سیاسی اسلام، نظام اجتماعی و خانواد‌گی اسلام، فقه حنفی، فکرشناسی، تاریخ اندیشه‌های اسلامی، اخلاقیات اسلامی و شخصیت‌های مهم اسلامی» به برنامه‌های درسی دانشگاه‌ها افزوده است.
در فهرست سانسور طالبان، آثار ۹ نویسنده ایرانی نیز قرار گرفته است، طالبان ذکر نکردند که کدام آثار این نویسندگان و به چه دلیل در این فهرست قرار گرفته است. آثار نویسندگانی از قبیل ابراهیم گلستان، عبدالحسین زرکوب، نادر ابراهیمی و جمال میرصادقی در این فهرست قرار دارد.
